Scoren onder druk
“Toen ik in 2012 aantrad bij Heren-1 van hockeyteam Oranje Zwart was er wel veel talent en ambitie, maar geen coördinatie en continuïteit. In hun hele bestaan waren ze weliswaar één keer kampioen geworden, maar dat was een incident.”
Michel van den Heuvel is nu hoofdcoach van HC Bloemendaal en het nationale team van België. Aan Oranje Zwart is Michel echter al zijn hele leven verbonden en hij is er erelid. Sinds meer dan tien jaar ontvangt hij coaching van Rogier Offerhaus van People Change en hij gebruikt de People Change Scan. Hoe heeft hij Heren-1 van Oranje Zwart naar structureel succes gebracht?
Een gezonde club
“De Raad van Advies bestaat in 2012 uit drie man: de voorzitter werkt aan de financiële reorganisatie, een ander aan de sportief-bestuurlijke kant en ik richt me op de sportief-inhoudelijke kant. We willen weer een gezonde club van Oranje Zwart maken en structureel meedoen aan de top. Niet alleen met het eerste team, maar ook voor de jeugdopleidingen.
Spelers die eerder de club hadden verlaten, heb ik teruggehaald; enorme talenten die uit de organisatie waren gegroeid, maar wel bij de familie van de club horen. Hun terugkeer is een belangrijk signaal: we willen echt iets neerzetten met elkaar.
Presteren onder druk
Het eerste jaar van de nieuwe samenstelling van de spelersgroep is niet meteen een succes, maar ik kan doorselecteren. Ik zie mensen die bestand zijn tegen druk en mensen die onder druk slechter gaan presteren. Onder druk veranderen processen, waardoor mensen niet meer doen waar ze goed in zijn, of zelfs verkrampen. Het levert stress op, het team is niet effectief en heeft onvoldoende daadkracht. Met de People Change Scan kan ik het bespreekbaar maken. Het wordt inzichtelijk wat er gebeurt met de mensen en het team. Je kunt benoemen welke energie je nodig hebt om toch effectief te kunnen zijn.
Met nieuwe mensen maken we een extra stap en na een jaar is de groep compleet. Door hun onderlinge relaties versterken ze elkaar onder druk, in plaats van dat ze elkaar verzwakken. Om de stap te kunnen maken naar winnen, moet je heel dicht bij elkaar staan. In de laatste stap voor de final kill moet je echt verbonden zijn en begrijpen wat er gebeurt.
Een proces van lange adem
De transformatie van een team is een intensief proces, met een lange doorlooptijd. Je creëert een platform met een nieuwe zienswijze en werkwijze waarop je het meest succesvol kunt zijn. Maar die nieuwe situatie kan ook weer verdwijnen; er is nooit een garantie. De transformatie is gericht op een specifieke samenstelling van Heren-1 en de cultuur; hoe mensen met elkaar omgaan. Als er bijvoorbeeld vijf nieuwe mensen tegelijk in een hockeyelftal komen, zoals in Bloemendaal, dan begin je eigenlijk weer opnieuw. Bij een andere samenstelling ontstaat weer een andere rangorde met andere normen en waarden en wat je hebt opgebouwd verdwijnt dan weer.
Veranderingen meten
Met de resultaten van de People Change Scan maak ik de situatie onder normale omstandigheden inzichtelijk en kan ik laten zien hoe onder druk de energie verandert, en daarmee de balans in het team. Als je niet optimaal handelt onder druk, moet je begrijpen wat die stress met je doet. De meeste mensen verschuiven onder druk naar links; ze worden autocratisch rood en zijn dan beperkt in wat ze kunnen. Het is belangrijk dat je juist onder druk in een wedstrijd het overzicht houdt om de juiste keuze te kunnen maken.
Ik wil het team leren onder druk in hun kracht te blijven en de mooie kleuren in te zetten die ze normaal hebben. Met de Scan maak ik het bespreekbaar, koppel die mensen aan buddy’s zodat ze zich tijdens het spel kunnen herpakken en naar de juiste energie kunnen gaan. De kracht en overdracht van de interpretatie bepaalt het succes van de Scan; het is een groter proces dan de Scan alleen.
Ego’s in de topsport
Topsport heeft altijd met ego’s te maken. Een aantal mensen uit Heren-1 kent elkaar al heel lang. Ze hebben heel verschillende ideeën over hoe ze het leven invullen. Ook dat heb ik zichtbaar gemaakt. Als ze dat van elkaar begrijpen, ontstaat een soort gedoogconstructie: ‘Oké hij is zoals hij is. Maar binnen onze omgeving van het hockeyteam moet hij zo handelen en daar help ik hem in.’
Creatieve speler in het rood
Zo heb ik een heel creatieve speler, die altijd iets extra’s geeft, waardoor we een verrassend wapen hebben. Maar onder druk schiet hij extreem naar autocratisch rood. Andere spelers begrijpen dan niet wat er met hem aan de hand is en hij vergeet zijn creativiteit in te zetten. Het mooie van teamsport is dat je het niet alleen hoeft te doen. Anderen, zoals je coach en je buddy, zien signalen en kunnen zo’n speler helpen in het moment.
Deze creatieve man heeft weinig blauwe energie om de structuur te overzien. Iemand anders in het veld ondersteunt hem daarbij. Hij roept bijvoorbeeld: ‘Het team staat nu te ver uit elkaar.’ Zo herkennen de bewaker van de structuur en de initiatiefnemer van creativiteit elkaars kracht, waardoor het team meer balans heeft. En dat zie je in de wedstrijd. Nu kunnen we in het spel snel schakelen. En dat is nodig want in tien minuten kunnen zomaar een paar goals vallen.
Het resultaat is dat we met dit team drie keer achterelkaar landskampioen zijn geworden en zelfs de Europese titel in 2015 wonnen.”
Metale stap
People Change stimuleert dat teams vooral veel zelf doen. In Rogiers coaching heeft hij Michel als groene manager geadviseerd om met het team een paar dagen weg te gaan.
Topspeler Florian Fuchs van HC Bloemendaal: “Het eerste seizoen hadden we sowieso geen druk. Het tweede seizoen was echt een grote teleurstelling. Je moet iets leren van dat eerste seizoen, maar we hebben precies hetzelfde gedaan. Mentaal waren we te veel bezig met negatieve dingen, niet echt ons spel gespeeld. Dan zie je dat iedereen met zichzelf bezig is en de verbinding wegvalt.” Precies daar zit het verschil met het huidige seizoen. “We hebben nu wél leermomenten gehad. Tijdens het seizoen, maar vooral tijdens het teamuitje naar Frankrijk in de paasdagen. Daar hebben we veel gesproken met elkaar, volledig open en eerlijk. Op zo’n manier die ik nooit eerder heb meegemaakt. Die momenten hebben we de eerste seizoenen niet gehad en ik denk dat dat het grote verschil is. Mentaal hebben we echt een stap gezet. Dat geeft geen enkele garantie, maar ik denk dat we als groep opp een andere manier de play-offs ingaan,” zegt hij in Hockey International van mei 2019.
Twintigste landstitel
De hockeyers van Bloemendaal zijn er eindelijk in geslaagd Kampong te onttronen als kampioen van Nederland. Eind mei werd Bloemendaal voor de twintigste keer weer landskampioen na negen jaar. In een onderling en beslissend play-offduel zegevierden ze met 2-0 door treffers van Jorrit Croon en Florian Fuchs. Namens het hele team van People Change van harte gefeliciteerd!
